“`html

Astım: Belirtileri ve Korunma Yöntemleri Hakkında Bilgi

Astım, her yaş grubundan insanda görülebilen kronik bir hastalık olup, genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etkilerle de şekillenebilmektedir. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Didem Özkan, “Ailede astım öyküsünün bulunması, sıklıkla hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynar. Ancak bu, her aile üyesinin hasta olacağı anlamına gelmez. Özellikle saman nezlesi veya egzama gibi alerjik rahatsızlıklara sahip bireylerde astıma yatkınlık artış göstermektedir. Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon insan astım ile mücadele ederken, ülkemizde bu sayı 3-4 milyon civarındadır. Erişkinlerde astım görülme sıklığı yüzde 6-12, çocuklarda ise yüzde 6-15 arasında değişim göstermektedir. Kız çocukları ve kadınlar, astımdan daha fazla etkilenmektedir.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

Dünya Astım Günü’nde Astımın Önemi

Dünya Astım Günü dolayısıyla açıklama yapan Uzm. Dr. Özkan, astımın temel tanımını yaparak, “Astım, hava yollarını etkileyen iltihaplanma ve daralma ile karakterize olan kronik bir hastalıktır. Bu duruma bağlı olarak ortaya çıkan nefes darlığı, bireylerin günlük yaşamını oldukça zorlaştırabilir.” ifadelerini kullandı.

Genetik ve Çevresel Etkenler

Astımın oluşumunda genetik ve çevresel faktörlerin rolüne dikkat çeken Dr. Özkan, şu unsurları astımın gelişiminde potansiyel etkileyen faktörler olarak sıraladı:

Genetik yatkınlık
Alerjenler
Yoğun sigara dumanına maruz kalma
Erken yaşlarda solunum yolu enfeksiyonu geçirmek
Hava kirliliği
Mesleki maruziyet: kimyasallar ve toz
Obezite
Aşırı egzersiz
Stres
Soğuk hava
Gastroözofageal reflü

Kadınlar ve Astım Riski

Dr. Özkan, astımın herkeste görülebilen bir hastalık olduğunu vurgularken, “Aile öyküsünde astım bulunan bireylerde bu hastalığın gelişme olasılığı yüksek olsa da, her bireyde bu durum görülemez. Alerjik hastalıklara sahip olan kişiler, astıma daha yatkın hale gelirler. Astımın küresel ölçekte 300 milyon, Türkiye’de ise 3-4 milyon hastası bulunmaktadır. Erişkinlerde astım sıklığı yüzde 6-12, çocuklarda ise yüzde 6-15 arasındadır.” dedi.

Mevsimsel Etkiler

Astımın hangi mevsimlerde daha yoğun seyrettiği hakkında bilgi veren Dr. Özkan, “Bahar ve yaz aylarında, polenler gibi birçok alerjik maddeye maruz kalındığından astım şikayetlerinde artış gözlemlenmektedir. Ayrıca, kış aylarında geçirilen viral ve bakteriyel enfeksiyonlar astım ataklarını tetikleyebilir.” ifadelerini kullandı.

Astım Belirtileri

Astım belirtilerinin neler olduğuna dair açıklama yapan Uzm. Dr. Özkan, şu semptomları sıraladı:

Nefes darlığı
Konuşma esnasında veya fiziksel aktivitelerde öksürük
Geceleyin ortaya çıkan öksürük atakları
Nefes alırken hırıltı sesi
Göğüste baskı hissi
Solunumda ıslık sesi
Baş dönmesi ve konuşmada güçlük çekme

Bu belirtilerin tekrarlayıcı bir yapıya sahip olduğunu, bazen artış gösterebildiğini belirten Dr. Özkan, hastaların bu tür semptomlar yaşadıklarında mutlaka bir Göğüs Hastalıkları uzmanına başvurmaları gerektiğini ifade etti.

Tanı Süreci ve Testler

Astım tanısıyla ilgili bilgilendiren Dr. Özkan, “Hastanın şikâyetlerinin dinlenmesi tanıda büyük önem taşır. Fizik muayene ve solunum fonksiyon testleri gibi yöntemler tanı konulmasında sıklıkla kullanılmaktadır. Akciğer grafisi ve alerji testleri ise destekleyici testler arasındadır.” dedi.

Tedavi Seçenekleri

Astım tedavisinin hastalığın şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterdiğini belirten Dr. Özkan, “Tedavinin amacı semptomları azaltmak ve akciğer fonksiyonunu güçlendirmek. Her hastanın astım yönetimi, atak esnasında ne yapmaları gerektiği ve acil durumlarda nasıl hareket etmeleri gerektiği konusunda bir eylem planı oluşturulmalıdır.” ifadelerini kullandı.

İlaç Tedavi Seçenekleri

Kontrol edici ilaçlar: Astımın genel durumunu dengeleyen ilaçlardır.
İnhaler kortikosteroidler (ICS): Günümüzde en etkili kontrol edici ilaç grubudur.
Uzun etkili beta agonistler (LABA)
Anti lökotrien ilaçları
Biyolojik tedaviler
Alerji tedavi yöntemleri
Kurtarıcı ilaçlar: Astım atakları sırasında kullanılan rahatlatıcı ilaçlardır.
Kısa etkili beta agonistler (SABA)
Oral kortikosteroidler

Astımdan Korunma Yöntemleri

Astımdan korunma konusunda önerilerde bulunan Uzm. Dr. Özkan, şu tavsiyelerde bulundu:

Evdeki alerjenlerden kaçınılmalı; halı, kilim ve toz tutabilen nesnelerden uzak durulmalıdır.
Bahar aylarında, polenlere maruz kalmaktan kaçınmalı ve dışarı çıkarken maske takılması önerilmektedir.
Sigara kullanılmamalı ve sigara içilen ortamlarda bulunulmamalıdır.
Her yıl grip aşısı yapılmalıdır.
Egzersiz yapan astım hastaları, aktiviteden önce hava yollarını genişletici ilaç kullanmalıdır.
Gastroözofageal reflü hastalığı, astım ataklarını artırabileceğinden tedavi edilmelidir.

Dr. Özkan, astımı yönetmede faydalı olabilecek bazı öneriler de açıkladı: